COVID-19 pandemi sürecinde, özellikle sağlık meslek gruplarında önemli bir bilgi ve deneyim birikimi yaşanmaktadır. Bu birikimin bilimsel platformlarda paylaşılması hem pandemi ile mücadele gücümüzü arttıracak hem de uluslararası literatüre katkı sağlayacaktır.

COVID-19 hastalık tanısına yönelik süreçlerde klinik mikrobiyolojinin rolü ve önemi yadsınamaz. Bu nedenle bu süreçte yürütülecek bilimsel araştırmalarda, tıbbi mikrobiyoloji laboratuvar verilerinin kullanılması konusunda Yönetim Kurulumuzun, KLİMUD Danışma Kurulu ve Etik Kurulu ile yaptığı görüşmeler sonucunda bir açıklama yapma gereği doğmuştur.

Yayın etiği özelinde tıbbi mikrobiyoloji laboratuvarı verilerinin yayınlarda kullanımına yönelik KLİMUD Etik Kurulu tarafından 24 Temmuz 2019 tarihinde yayımlanan rapor uyarınca COVID-19 pandemi sürecinde gerçekleştirilecek araştırma, proje ve yayınlarda;

a-       Bir makalenin başlığı ve/veya amacı ve/veya bulguları ve/veya sonucu mikrobiyoloji laboratuvarının verilerine dayanıyor ise mikrobiyoloji uzmanının ismi makalede yer almalıdır. 

b-      Klinisyenler tarafından Tıbbi Mikrobiyoloji Laboratuvar verilerinin kullanılarak laboratuvar sonucunun tartışıldığı bir yayın yapılması durumunda, mikrobiyoloji uzmanının adı yer almalıdır.   

c-       Hastanede, tıbbi mikrobiyoloji uzmanı tarafından onaylandıktan sonra LİS’e aktarılıp klinisyenlerin erişimine açılan laboratuvar sonuçlarının, sorumlu mikrobiyoloji uzmanı dışındaki kişiler tarafından (klinisyen, başka laboratuvar uzmanı, v.b.) epidemiyolojik veri analizi ve değerlendirilmesi yoluyla derlenerek makale yapılması etik değildir.  Bu tip veriler kullanılarak makale yazılması durumunda sorumlu mikrobiyoloji uzmanının isminin; kendi bilgisi, katkısı ve onayı dahilinde yazarlar arasında yer alması etiktir.

d-      Olgu sunumları, klinik örnekte tanımlanan mikrobiyolojik verilere dayanıyorsa (ör. i; HIV ilaç direnci verisinin yer aldığı bir olgu, ii; çoklu ilaç direnci gösteren bir bakteri ile gelişen enfeksiyon, iii; laboratuvar sonucuna göre hasta takibi yapılan toksoplazmoz veya sıtma olgusu v.b gibi), sorumlu mikrobiyoloji uzmanının ismi yer almalıdır.

Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 28.04.2020 tarihli ve 66175679-514.99-E.105553 sayılı yazısında da bu yönde saptamalar yer almaktadır.

“Retrospektif araştırmalar da dahil olmak üzere tüm araştırmalarda kullanılması planlanan verinin elde edildiği ve ilgili hastaların takip edildiği bölüm/birimden hekim ya da hekimlerin araştırma ekibinde bulunması gerekmektedir.”

COVID-19 özgül mikrobiyolojik tanısında bir kelimelik sonucun (“pozitif” veya “negatif”) üretilmesinin ardında ciddi bir bilgi birikimi ve yoğun bir emek olduğu unutulmamalıdır.

Saygılarımızla duyururuz.

KLİMUD Yönetim Kurulu

Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu yazısına ulaşmak için tıklayınız.